[ Pobierz całość w formacie PDF ]

wanych w nim kobiet z całej Polski.
Historię życia i śmierci ks. Stanisława Suchowolca, kapelana „S”, opisał Zbigniew
Branach w pozycji „Sam płonął i nas zapalał”394.
Kilka lat temu w ówczesnej Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku po-
wstała praca autorstwa Anety Łapińskiej (napisana pod kierownictwem Jana Kofmana),
„NSZZ „Solidarność” w Białymstoku w okresie stanu wojennego (grudzień 1981-lipiec
1983)”395. W 1999 r. Piotr Olędzki (pod kierownictwem Daniela Grinberga) napisał pracę
magisterską pt. „Mechanizmy kontestacji – młodzież przeciwko systemowi. Polska 1980–
1991”396.
392
E. Pankiewicz, Z rozwagą lecz bez strachu. Z dziejów Wydziału Humanistycznego filii Uniwersytetu War-
szawskiego w Białymstoku, [w:] Miasto, region, społeczeństwo, Białystok: 1992.
393
M. Rehorowska, Internowane w Gołdapi, styczeń – lipiec 1982 r., Stalowa Wola – Gołdap 1998; P. Brysz-
kowski, Getto w Gołdapi, Bydgoszcz: 1999.
394
395
Z. Branach, Sam płonął i nas zapalał, Bydgoszcz: 2001.
Aneta Łapińska, NSZZ „Solidarność” w Białymstoku w okresie stanu wojennego (grudzień 1981 - lipiec
1983), Białystok 1997, mps.
396
P. Olędzki, Mechanizmy kontestacji – młodzież przeciwko systemowi. Polska 1980 – 1991, maszynopis, Bia-
łystok: 1999.
53
11. Mazowsze i Mazury
Jak wynika z analizy zgromadzonego materiału bibliograficznego dotyczącego stanu
wojennego, Mazowsze, Warmia i Mazury397 są jednymi ze słabiej opracowanych obszarów.
Bibliografia na temat stanu wojennego odnosząca się do tego terenu jest niezwykle uboga.
Wyjątkiem są prace Teresy Bochwic398 oraz Jacka Żurka399 poświęcone „Solidarności”
Oświaty i Wychowania Regionu Mazowsze. Każda z tych publikacji posiada wydzieloną
część poświęconą stanowi wojennemu na omawianym terenie. Poza nimi większość przed-
stawionych publikacji stanowią pozycje odnoszące się jedynie w sposób pośredni do historii
stanu wojennego na Mazowszu.
Dla celów poniższego opracowania przeprowadzona została kwerenda naukowa. W
toku poszukiwań wykorzystane zostały: katalog główny Biblioteki Narodowej, Bibliografia
Historii Polski, Bibliografia Zawartości Czasopism, katalog zasobów Archiwum „Solidarno-
ści” i ośrodka „Karta” oraz publikowane bibliografie oraz bibliografie selektywne.
1.1 Materiały archiwalne
Dość interesujący materiał do badania stanu wojennego na Mazowszu stanowią telek-
sy nadsyłane do KC z poszczególnych komitetów wojewódzkich PZPR, w tym z terenu Ma-
zowsza. Teleksy są przechowywane w Archiwum Akt Nowych w Warszawie w zespole
PZPR (Wydział Organizacyjny KC PZPR). Znajdują tam odbicie problemy, którymi żyła par-
tia, a także działania, które podejmowano po wprowadzeniu stanu wojennego. Często ukazy-
wana jest w nich również sytuacja w zakładach pracy oraz przejawy oporu społecznego o
których do KC donosiły instancje wojewódzkie.
Wiedzę na temat działań podejmowanych przez poszczególne instancje szczebla wo-
jewódzkiego rozszerzają protokóły posiedzeń egzekutywy, sekretariatu oraz plenum w komi-
tetach wojewódzkich. Obszerne niejednokrotnie załączniki tematyczne dodatkowo naświetla-
ją obraz sytuacji w poszczególnych dziedzinach będących w zainteresowaniu KW. Takie ma-
teriały można znaleźć w Archiwum Państwowym miasta stołecznego Warszawy, które prze-
chowuje dokumenty zarówno z byłego województwa warszawskiego, jak również i woje-
wództw ciechanowskiego i ostrołęckiego. Istotne dla rozważanego zagadnienia są także ar-
chiwalia komitetów wojewódzkich PZPR zgromadzone w Archiwum Państwowym w Olszty-
nie a także Radomiu. Wśród interesujących materiałów znalazły się także dość częste analizy
postaw przedstawicieli duchowieństwa. Warto nadmienić, że sporadycznie znajdują się także
wśród dokumentów partyjnych informacje dotyczące działań MSW czy też ówczesnego wy-
miaru sprawiedliwości.
W wymienionych wojewódzkich zasobach archiwalnych znaleźć można, niestety w
wielu przypadkach dalece niekompletne, zapisy posiedzeń komitetów miejskich, miejsko-
gminnych, gminnych oraz komitetów zakładowych partii i jej poszczególnych komórek orga-
nizacyjnych. Warszawskim kolorytem są dokumenty komitetów dzielnicowych z tego okresu.
Dokumenty powyższej proweniencji dają, pomimo swoich ułomności, przegląd problemów,
którymi żyły nie tylko instancje partyjne, ale także w dużym stopniu mieszkańcy miast i wsi.
Obszerny zbiór dokumentów i relacji dotyczących szkolnictwa i oświaty w stanie wo-
jennym posiada Komisja Międzyzakładowa Warszawa-Praga Południe NSZZ „Solidarność”
397
W praktyce bierzemy pod uwagę obszar Oddziału warszawskiego IPN (dawne województwa - ciechanow-
skie, olsztyńskie, ostrołęckie, płockie, radomskie oraz warszawskie).
398
T. Bochwic, Narodziny i działalność „Solidarności Oświaty i Wychowania 1980- 1989, Warszawa: Tysol Sp.
z o.o. 2000.
399
Wybór źródeł do historii „Solidarności” Oświaty i Wychowania 1980- 1989. Zebrał i opr. J. Żurek, t. 2,
Warszawa: Tysol Sp. z o.o. 2000.
54
Oświaty i Wychowania. Archiwum przy Zarządzie Regionu Mazowsze jest e stdium organi-
zacji. Wiele interesujących dokumentów i relacji zawiera Archiwum przy parafii Św. Kata-
rzyny na warszawskim Służewiu (ks. Józef Maj).
11.2 Wydawnictwa słownikowe i bibliograficzne
W roku 1995 ukazała się część pierwsza, a w 1998 część druga leksykonu opozycji an-
tykomunistycznej w województwie płockim400 autorstwa Jacka Pawłowicza. Wydawnictwo to
przedstawia krótko wszystkie obszary działalności płockiej opozycji politycznej związanej z
„Solidarnością”. W roku ubiegłym ukazała się pierwsza część słownika biograficznego opo-
zycji z lat 1956- 1989401 przygotowanego przez Ośrodek „Karta”.
11.3 Wydawnictwa źródłowe
W 1991 roku opublikowany został zbiór tekstów i wypowiedzi jednego z głównych [ Pobierz całość w formacie PDF ]